Cloud Computing, een business case deel 1

Dit tweedelige blog geeft een definitie en beschrijft hoe je kosten, baten en risico’s voor cloud computing analyseert.

Definities voor Cloud Computing

• Gartner noemt het ‘een computationele stijl waarbij IT schaalbare en elastische mogelijkheden biedt die worden geleverd als dienst aan externe klanten via het gebruik van Internettechnologie.’
• Ook het NIST (National Institute for Standards and Technologies) biedt een definitie: ‘een architectuur die eenvoudig on-demand toegang geeft aan een pool van gedeelde en configureerbare computing resources. Deze middelen kunnen snel beschikbaar worden gemaakt en vrijgegeven met een minimale management inspanning of interactie van de provider.’

Servicemodellen Cloud Computing

1. Software as a Service (SaaS) zoals SalesForce
2. Platform as a Service (PaaS) zoals Google AppEngine
3. Infrastructure as a Service (IaaS) zoals de Amazon Elastic Cloud

Daarnaast zijn er vier implementatiemodellen mogelijk:

1. Public cloud
2. Private cloud
3. Community cloud
4. Hybrid cloud

Public cloud is van deze vier de bekendste: een dienst die voor iedereen toegankelijk is, zoals Google Apps.
Private cloud is beperkt beschikbaar, zoals een cloud dienst die binnen de eigen infrastructuur wordt opgebouwd.
Community Cloud is beperkt toegankelijkheid en het eigendom van een groep samenwerkende partijen.
Hybrid cloud is een mengvorm, waarbij diensten van bijvoorbeeld een public en private cloud geïntegreerd worden aangeboden.

Cloud Computing heeft volgens het NIST 5 essentiële karakteristieken:

1. On demand service – hiervoor heb je alleen een Internetverbinding en credit card nodig. Voer de betaalgegevens in op een site en de gevraagde applicatie, het platform of de server is direct beschikbaar. Geen ellenlange setup procedures of aanlooptijden maar supersnelle service.
2. Snelle elasticiteit – de afnemer kan via een management-interface aangeven of er meer of minder gebruikers, processortijd, geheugen, schijfruimte et cetera nodig is. Deze capaciteit is direct beschikbaar of direct uitgeschakeld. De term elastisch geeft niet alleen aan dat er rek naar buiten mogelijk is, maar dat ook makkelijk kan worden ’teruggeveerd’ naar een kleinere omvang. Ook hier weer de nadruk op supersnelle service.
3. Agemeten dienstverlening – de dienstverlening en afrekening wordt gedaan op basis van daadwerkelijk gebruikte middelen in plaats van vaste kosten per maand. In combinatie met de snelle elasticiteit geeft dit de mogelijkheid om van moment tot moment de kosten te beheersen. Niet gebruikte middelen hoeven immers niet te worden betaald.
4. Breed beschikbare netwerktoegang – cloud-diensten worden aangeboden via een breed beschikbaar netwerk zoals het Internet. Verder kenmerkt het zich doordat er (indien relevant) een brede variatie aan clients kan worden gebruikt. Windows, Mac, iPad en Android systemen worden aan de client-kant vaak allemaal ondersteund.
5. Gedeelde resources – kenmerkend aan cloud-diensten is dat middelen zoals schijfruimte, processorcapaciteit & i/o (input/output) worden gedeeld door afnemers met verschillende behoeften en verschillende belangen. Dit delen van middelen levert een schaalvoordeel, waarmee de aanbieder enerzijds een aantrekkelijk tarief realiseert en ook zijn eigen marges behaalt.

Cloud Computing, een zeer elastisch concept

Cloud computing is dus vooral snel inzetbaar en extreem schaalbaar (elastisch). Het is een sterk gestandaardiseerde dienstverlening tegen een zeer gunstige prijs; het ultieme McDonald’s concept voor de IT. Uiteraard bestaan er grensgevallen voor de genoemde definities: bij sommige aanbieders moet een contract worden afgesloten, maar na de initiële wachttijd (dus niet on demand) zijn resources wel elastisch toe te wijzen. De grens blijft naar mijn mening altijd scherp als het gaat om ‘snelle elasticiteit’. Die snelle elasticiteit is een belangrijk element dat cloud computing nieuw maakt en niet eerder gezien is.

Eigenschappen Cloud Computing vertalen naar voordeel

Cloud computing heeft geen voordelen maar alleen eigenschappen. Er kan pas van voordeel worden gesproken als er concrete verbeteringen voor een organisatie worden vastgesteld. Dit geldt trouwens voor iedere technologie (of hype). Het is zaak om te bepalen waar de eigenschappen van cloud computing zich te gelde maken voor een afnemer. En uiteraard verschilt dat per afnemer. Zit het in de ontbrekende noodzaak voor investeringen? Of zit het in de mogelijkheid om overcapaciteit te elimineren? De voordelen worden als baten opgenomen in een business case. De kunst is om bij het formuleren van baten niet te vervallen in vage kwalitatieve termen maar om alles te vertalen naar klinkende munt. We beginnen met de potentiële voordelen.

1. Elasticiteit en afgemeten dienstverlening zijn interessant als een sterke groei of krimp in de organisatie wordt verwacht. Een kleine maar sterk groeiende organisatie met weinig kapitaal kan met cloud computing voorkomen dat grote investeringen vooraf nodig zijn. Cloud computing vervangt de initiële investering door operationele kosten. Ook hoeft zo’n organisatie geen beheerders in dienst te nemen, waardoor risico’s rond personele bezetting kleiner worden, wat op termijn minder salariskosten of een besparing op ontslagkosten oplevert. Wordt er weinig groei of krimp verwacht, dan zal cloud computing op dit punt geen voordelen opleveren.
2. De elasticiteit en afgemeten dienstverlening zijn ook interessant wanneer de IT-belasting seizoensinvloeden vertoont. Voorbeelden hiervan zijn de websites waar productprijzen met elkaar worden vergeleken. Bij dergelijke sites is de belasting overdag laag maar neemt deze rond acht uur ’s avonds sterk toe. De grootste piek ligt rond de kerstdagen en het dieptepunt in de zomervakantie. Dynamisch bij- en afschakelen van verwerkingscapaciteit maakt het voor de exploitanten van deze sites mogelijk om alleen te betalen voor daadwerkelijk gebruik. De baten zitten in de eliminatie van investeringen in overcapaciteit.
3. De breed beschikbare netwerktoegang van cloud computing kan het ‘Bring Your Own Device’ concept faciliteren. Dit is een concept waarbij medewerkers een budget krijgen om zelf hun apparatuur te kiezen. Je kunt erop wachten dat er een grote diversiteit aan besturingssystemen de organisatie binnenkomt. Doordat SaaS en PaaS aanbieders cloud-diensten noodgedwongen op een dergelijke diversiteit anticiperen, zijn hun applicaties en platformen gereed om hiermee om te gaan. De traditionele manier om het ‘Bring Your Own Device’-concept te faciliteren, is door bestaande applicaties geschikt te maken voor alle mogelijke clients. Dit laatste zal uiteraard een investering vergen.
4. Ten slotte kan het delen van resources een schaalvoordeel bieden, die exploitatiekosten lager laten uitvallen. De huidige exploitatiekosten en het aanbod van de cloud-aanbieder worden tegen elkaar afgezet om te bepalen wat het voor- of nadeel is. Dit is afhankelijk van de schaalgrootte van de IT-omgeving. Een grote organisatie kan zelf misschien al eenzelfde schaalvoordeel behalen als een extern afgenomen public cloud.

Risico’s Cloud Computing inzichtelijk maken

Cloud computing heeft niet alleen goede eigenschappen; het brengt ook risico’s met zich mee. In het volgende deel van dit blog worden de belangrijke risico’s en hoe de financiële gevolgen in een business case opgenomen.

Meer weten over Cloud Computing?

Volg de Vijfhart cursus Cloud Computing essentials

Auteur
Matthijs Crielaard
Docent bij cibit academy